Yungdrung Bön: de oudste religieuze traditie van Tibet
Ontstaan van Yungdrung Bön
Volgens de legendes zou de Bön-religie 18.000 jaar geleden zijn ontstaan. Grondlegger was de Boeddha Tonpa Shenrab Miwoche, die leefde in het koninkrijk ZhangZhung, het huidige west-Tibet.
Tonpa Shenrab Miwoche was als prins geboren, hij trouwde jong en werd vader van een aantal kinderen. Op de leeftijd van 31 trok hij zich terug uit de wereld en bereikte het Boeddhaschap. De rest van zijn leven reisde hij en gaf les over zijn inzichten en meditatiemethodes.
Hij bezocht Tibet slecht één maal. Hij gaf daar les over rituelen, maar vond dat de Tibetanen nog niet zo ver waren om werkelijk spirituele lessen te ontvangen. Voordat hij vertrok uit Tibet, voorspelde hij dat zijn leer uiteindelijk tot grote bloei zou komen in Tibet. Tonpa Shenrab Miwoche overleed op 82-jarige leeftijd.
Zijn onderricht werd door zijn leerlingen en hun opvolgers verspreid in ZhangZhung, India, Kasjmir, China en tenslotte ook in Tibet. Later werden vele Bön-teksten vanuit de taal van ZhangZhung vertaald naar het Tibetaans.
Bön-kloosters
In 1405 richtte de grote Bön-leraar, Nyame Sherab Gyaltsen (1356-1415) het Menri-klooster of het ‘Medicijnberg’ klooster op. In de 19e eeuw werden in de nabijheid van dit klooster nog twee andere klooster opgericht: Yungdrung Ling en Kharna. Er werden in diverse regio’s van Tibet nog veel meer Bön-kloosters opgericht. Aan het begin van de 20e eeuw telde Tibet 330 Bön-kloosters.
Het Menri-klooster wordt beschouwd als het belangrijkste Bön-klooster en de abt als de belangrijkste leider van de traditie. Dit gebruik werd in 1977 bevestigd door de Tibetaanse regering in ballingschap.
Ongeveer 10% van de Tibetanen is aanhanger van Bön.
Dzogchen of de Grote volmaaktheid
Belangrijk binnen de Bön-traditie is het onderricht en de meditatievormen van de Grote Volmaaktheid of Dzogchen.
Er zijn vier belangrijke meditatierichtingen binnen de Bön-Dzogchen:
- A-tri of ‘Onderricht van de A’ uit de 11e eeuw
- Dzogchen, eveneens uit de 11e eeuw
- Zhang Zhung Nyan-Gyud, of de ’Mondelinge Overdracht uit ZhangZhung’, die rechtstreeks terugvoert op Tonpa Shenrab Miwoche. Het is de oudste en belangrijkste Dzogchen-traditie
- Yeti Tasel, afkomstig van Tonpa Shenrab Miwoche, maar de traditie kwam via India weer naar ZhangZhung.
Yungdrung Bön anno 2015
Tijdens de Chinese verovering van Tibet werden talloze kloosters uit de Bön-traditie verwoest, onder andere ook het Menri-klooster. Het Menri klooster is opnieuw opgericht in Dolanji, Noord-India. In 1987 werd het Triten Norbutse klooster opgericht in Kathmandu, op een heuvel die uitkijkt op de beroemde stoepa van Swayambhu.
Deze kloosters vormen vandaag de dag het levende centrum van de Yungdrung Bön traditie. Er worden vele monniken opgeleid tot de graad van Geshe. In deze 9-jarige opleiding leren de monniken onder andere Soetra, Tantra, Dzogchen, Tibetaanse astrologie, medische vakken, Tibetaanse grammatica, Sanskriet en debatteren.
De Yungdrung Bön traditie wordt geleid door de 33e abt van Menri, Lungtok Tenpai Nyima Rinpoche en door Yongdzin Lopon Tenzin Namdak Rinpoche, de houder van alle tradities.
Yongdzin Lopon Rinpoche grondvestte in 2005 het Europese centrum voor Yungdrung Bön, Shenten Dargye Ling (www.shenten.org) in de Loire-regio in Frankrijk.
Bron: History of Bön